Wat definieert ruwweg een ‘merk’ en waarom dient dit ‘beschermt’ te worden?
Een merk stelt de consument – als het goed is – in staat om producten of diensten te onderscheiden van de verschillende aanbieders. Voor een merk geldt dat de juridische merkhouder het als enige mag gebruiken – binnen een vooraf bepaalde regio en voor een bepaald handelsdoel.
Een merk bestaat daarbij uit meer dan alleen een naam en een logo. Ook woorden, slogans, symbolen, verpakkingen, kleuren, designs, zelfs geluid – los of in een combinatie met elkaar – worden gezien als onderdeel van een merk.
NIKE is hierin een aansprekend voorbeeld. De naam, het lettertype, de slogan en het beeldmerk – de ‘swoosh‘ – zijn gecombineerd maar ook als losse elementen voor iedereen herkenbaar. Zo herkenbaar dat NIKE vanzelfsprekend niet wil dat anderen er mee aan de haal gaan. NIKE heeft een grote merkwaarde en zal daar dan ook zorgvuldig mee omgaan om imago-schade te voorkomen. Wat is bijvoorbeeld potentieel het effect als een inferieur, goedkoper, gekopieerd product op de markt wordt gebracht waarvan de consument wellicht het idee heeft dat het een écht product van NIKE is?
NIKE kan, als de merkhouder zijnde, juridisch optreden tegen anderen die zonder toestemming het merk (het ‘geheel’ of onderdelen daaruit) gebruikt voor gelijksoortige producten of diensten. Of dat nu een 1 op 1 kopie is of elementen die zodanig overeenkomst vertonen dat de consument mogelijk ‘in verwarring’ kan komen.
Natuurlijk. Soms kan de overeenkomst door een toevallige samenloop van omstandigheden zijn ontstaan. Soms gaan ondernemers echter bewust érg ver.
Terug naar de vraag. Waar staan kleine TM en SM voor? En de omcirkelde R? Om maximaal beschermd te worden moeten merken worden geregistreerd. Indien een merkhouder hier niet voldoende aan doet vervalt de wettelijke bescherming. Kort door de bocht geeft de merkhouder met deze tekens aan dat zijn merk ‘beschermd’ is.
™ of ‘unregistered trademark’
Vrij vertaald; een niet geregistreerd (handels)merk. Zowel in gebruik in Amerika als in Europa. Het trademark-teken wordt veelal gebruikt bij merken die wel gedeponeerd zijn, maar nog niet in het merkenregister zijn ingeschreven.
℠ of ‘unregistered servicemark’
Een servicemark doet in de basis hetzelfde als een trademark. Een servicemark ‘beschermt’ echter een dienst, in tegenstelling tot de trademark die een product beslaat. Voornamelijk in gebruik in Amerika.
® of ‘registered trademark’
Het registered trademark dient als waarschuwing om aan te geven dat het merk is geregistreerd. Dit merkteken kan gezien worden als de opvolging van bovenstaande vermelde ™ of ℠.
Belangrijk om te weten is dat de ‘(un)registered trade- en servicemarks’ geen juridische bescherming genieten binnen de Benelux.
De omcirkelde C refereert aan het Auteursrecht. In het buitenland beter bekend als ‘copyright’ en weergeven als ©.
In artikel 1 van de Auteursrecht staat het recht als volgt beschreven:
“Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.”
Voor dit recht is geen registratie of dergelijke nodig, auteursrecht ontstaat automatisch bij het genereren van ‘een werk’. De zogenaamde ‘maker’ van een werk krijgt hier automatisch het recht over.
Dit recht is echter overdraagbaar aan derden, zij worden dan ‘auteursrechthebbende’ en houden deze rechten tot 70 jaar na het overlijden van de maker. Het ©-teken hóeft niet vermeld te worden, het is echter wel aan te raden.
Bovenstaand uitleg geeft in een notendop weer waar de verschillende tekens voor staan en hoe zij ingezet kunnen worden. Je juridische expert weet er het fijne van.
Om een merk te registreren zal eerst de regio afgebakend moeten worden. Beslaat deze registratie de Benelux? De Europese Unie? Of geldt deze claim mondiaal? Daar dient vooraf goed over nagedacht te worden.In de Benelux is merkenrecht 10 jaar geldig en onbeperkt verlengbaar. De beste optie om een merk in te schrijven ter bescherming binnen de Benelux is via de officiële instantie, het ‘Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom’ (BBIE).
Belangrijk om te weten is dat de tekens ™ ,℠ en ® geen juridische bescherming genieten binnen de Benelux. Het vermelden van deze tekens is daarnaast feitelijk gezien overbodig omdat er bij ™ en ℠ nog geen merk is geregistreerd en daarmee ook niet wordt beschermt. Daarnaast is bij ® het merk reeds geregistreerd en daarmee automatisch beschermt. Het vermelden van een ®-teken voegt juridisch gezien weinig aan toe.
Bij het ‘automatisch verkregen’ copyright (auteursrecht) is het verstandig het ©-teken wél te vermelden, met aanvullend het jaartal en naam van de maker. Ten eerste schrikt het derden af, werk te kopiëren. Ten tweede wordt duidelijk wie de rechthebbende is en waar toestemming gevraagd moet worden.
Een innovatief alternatief voor het auteursrecht zijn de Creative Commons licenties (CC). Hierbij geeft een kunstenaar toestemming om zijn werk voor een bepaald doel te verspreiden, zonder dat hij zijn rechten verliest. Hierover later meer informatie.
* Disclaimer: All product and service names mentioned are the trademarks of their respective companies. Data contained in this document serves informational purposes only. Factor Tachtig is not affiliated, associated nor claims to be a representative of any product and service mentioned.