Op een poster bij je favoriete winkel met regels om COVID-19 buiten de deur te houden, langs de snelweg op borden, als stappenplan bij een moeilijk product: iconen zien we overal. Vaak staan we er niet al te lang bij stil. Zonde, vind ik. Deze compacte, grafische kunstwerkjes mogen geëerd worden! Het is namelijk één van de sterkste manieren van communiceren. Want iconen vertellen in één oogopslag een verhaal. Bij deze dus een ode aan het icoon!
Een icoon is een symbool dat alleenstaand of in combinatie met meerdere iconen of tekst een boodschap uitstraalt. En dat op een zo eenvoudig mogelijke manier. Dat is dan ook het handige ervan: de betekenis is altijd meteen duidelijk en ook wat je moet doen. Waar je ook bent. Een camera met een streep erdoorheen in een museum? Laat die foto’s maar zitten. Een cirkel met een getal erin naast de snelweg? Let op je snelheid! Een blauw bord met een fiets? Trap maar door! Het icoon op zichzelf lijkt wellicht gewoon een ‘tekeningetje’, maar zodra je het op een juiste manier toepast, zie je dat het een betekenis krijgt. Het wordt dan een pictogram. Maar, daarvoor moet je het icoon wel op de juiste plek zetten. Want zoals voor zoveel uitingen geldt: context is alles. Ook bij het pictogram.
Als een icoon zonder uitleg of op een onverwachte plek voorkomt, zal niemand de juiste link leggen. Wat betekent het symbool van een vrouw bij het damestoilet en wat betekent een kruisje op de stoel waar je niet mag zitten, als je ze niet in die specifieke context plaatst? Yep. Helemaal niks. Het leidt dan alleen maar tot verwarring. Zet je iconen op de juiste wijze in, dan brengen ze de toeschouwer veel leesgemak. Hierdoor zijn ze ideaal om een lange, tekstuele, opsomming te vervangen of te versterken. Als mens neem je visuele content namelijk liefst 600.000 keer sneller op dan tekst. Hoe kan dat?
Dat ons brein visuele informatie vele malen sneller verwerkt dan tekst heeft Robert in het blog over infographics al eens uitgelegd. Daarnaast verwerken we kleine hapjes informatie simpelweg beter. Door een onderwerp te vangen in één krachtig icoon kun je de toeschouwer de juiste kant op sturen. Denk maar aan een gebouw zonder rood kruis en eentje met. Heb je een gebroken arm, dan weet je precies waar je naartoe moet.
Iconen zorgen er ook voor dat je een grotere doelgroep kunt bereiken. Het verhaal wordt namelijk toegankelijker. In Nederland zijn maar liefst 2,5 miljoen mensen laaggeletterd. Iconen zijn dus een goede uitkomst voor mensen die niet of moeilijk kunnen lezen. En internationaal gezien zijn ze ook onmisbaar: beeldtaal is universeel. Een taal die iedereen kent. Iconen zijn dus toegankelijk en verhelderend, maar ook op een andere manier interessant.
Iconen maken het ook mogelijk om je visuele identiteit verder uit te bouwen en je merk nóg herkenbaarder te maken. Ben je als merk complex of veelomvattend? Of ligt het juist in je aard om helder, compact en verklarend te werken? Daar kan je met je iconenset op inspelen door gebruik te maken van eenvoudige of juist gedetailleerde visuals. Als je merk heel sierlijk is, kun je bijvoorbeeld dunne lijnen gebruiken in de opmaak van je icoon. Is jouw merk aan de stoere kant? Gebruik dan juist dikke lijnen. Zoals je ziet, krijgt het icoon al snel de lading van je merk.
Op je website kunnen iconen in één oogopslag duidelijkheid bieden. Diensten die je aanbiedt kun je op een heel toegankelijke wijze visualiseren. Let wel op: ze zijn niet bedoeld om een compleet verhaal te vertellen in één beeld. Sterker nog: dat gaat je niet lukken. Daarvoor zijn infographics fijn. Iconen kunnen de basis voor deze infographic vormen. Mits je ze goed ontwerpt.
Iconen moeten vooral heel duidelijk zijn en eenvoudig qua ontwerp, maar dat betekent niet dat ze saai zijn. Door een sterke stijl te ontwikkelen waaraan ze moeten voldoen, ontstaat een herkenbare beeldtaal die het concept en verhaal versterken. En, een stevige beeldtaal die jouw merk extra herkenbaarheid geeft.
Een sterke stijl voor de iconen die je wil gebruiken bij jouw merk komt uiteraard niet zomaar uit de lucht vallen. Ideaal gezien, zou die moeten aansluiten op je huidige huisstijl en typografie. Kleur speelt daarbij een belangrijke rol.
Wil je aan de slag met een eigen iconenset? Ontwerp dan het icoon dat je voor ogen hebt eerst in zwart-wit. Het moet namelijk in zijn meest abstracte vorm al herkenbaar zijn. Werkt hij zo? Dan voeg je waar nodig kleur toe. Naast herkenbare kleuren, zijn herkenbare vormen minstens zo belangrijk. Bestaat de huisstijl uit herkenbare rondingen? Laat dit dan ook terug komen binnen je eigen iconenset.
Voordat je begint met ontwerpen, geef ik je nog een paar praktische tips mee. Houd tijdens het ontwerpen deze gouden regel bij de hand: begrip gaat boven vorm. Altijd. Hoe moeilijker het onderwerp is, hoe simpeler het icoon moet worden. Denk maar aan een prullenbak, dat icoon bevat ook nog omlijningen van afval. Grote begrippen als liefde krijgen juist wel alleen de simpele vorm van een hart. Maak je een icoon op, dan is het van het grootste belang dat de leesbaarheid goed is en de interpretatie duidelijk.
Denk ook aan de toepassing: op welk formaat ga je ze plaatsen en wat is de ondergrond? Pas daar de complexiteit van het icoon op aan. Als je als toeschouwer eerst moet nadenken waarvoor een bepaald icoon staat, is de aandacht ervoor weg. Het effect van het icoon mist dan zijn doel. Al is het niet nodig om altijd gehele nieuwe iconen te ontwerpen. Soms is het ook beter om aan te sluiten bij al geaccepteerde vormen. ‘Favoriet’ is bijvoorbeeld vaak herkenbaar als een hart of ster, ‘home’ als een huis, ‘bewerken’ als een pen. Hoe abstracter je het maakt, hoe beter het werkt. Vraag jezelf daarom af hoe ver je wil gaan. Heeft het poppetje nog een gezicht nodig? Of bestaat het uit één kleurvlak? Zo zijn er heel wat variabelen waarmee je een geheel eigen karakter kunt creëren. Je kunt van het icoon de mooiste creaties maken, zolang het niet ten koste gaat van het begrip.
Kortom, iconen bieden enorm veel mogelijkheden! Benieuwd hoe ze jouw beeldtaal kunnen versterken? Stuur me gerust een mailtje!